Шәкірт жадында өткенімізді сақтап, бүгінгімізді дәріптеп, болашаққа нық сеніммен баруы – тарихымызды тереңінен білуіне байланысты.

Тарих  туралы сөз бастағанда, сонау көне замандар парақтарына үңілеміз. Зерттеулерге сүйенсек, тарих —  (араб.: تأریخ‎  оқиғалар туралы әңгіме) — адамзат баласының өткенін зерттейтін қоғамдық ғылым. Тарихтың негізгі пәні ретінде — адам рухы қарастырылады, соған қатысты тарихтың мақсаты адамдарға тек өткенін ғана ескеру емес, рухани дүниесін қалыптастыру екенін айта кеткен жөн. «Тарих» ұғымы араб тілінен аударғанда — зерттеу, өткен оқиғалар туралы әңгіме деген мағынаны білдіреді. «Тарих» сөзін жер бетінде ең алғаш арабтар мен гректер қолданған. Соның ішінде әйгілі грек тарихшысы Геродот ежелгі гректердің өміріндегі маңызды оқиғаларды мұқият зерттеп, тұңғыш рет тоғыз кітаптан тұратын «Тарих» жазып шыққан. Геродот (гр. Ἡρόδοτος)– ежелгі дәуірдегі грек тарихшысы, «тарих атасы» деп танылған, әйгілі «Тарих» кітабының авторы, жиһанкез. Геродот – тарих атасы шамамен б.з.б. 484-425 жылдары өмір кешкен. [1]

Қазақтың тарихын сахара даламызда тасқа жазып кеткен ғұламаларымыздың есімін мақтанышпен айтып, ұлт азаматтарының отансүйгіштік қасиетін бүгінге өнеге етеміз. Олардың жазбалары тарихымыздың өшпейтін мәңгілік мұрасы.  Күлтегін, 𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤‎ (көне түркі тілі), كۇلتەگىن (төте), (685-731жылдар аралығында өмір сүрген) — Шығыс Түрік қағанатының мемлекеттік қайраткері, Білге қағанның кеңесшісі, саяси және әскери қолбасшысы, Білге-қағанның тең билеушісі, Құтлұғ-Елтеріш-қағанның ұлы. Тоныкөк (Тонйұқық) — (646 — 741жылдар аралығында өмір сүрген). Екінші Шығыс Түркі қағандығының негізін қалаушылардың бірі, оғыз тайпасынан шыққан ұлы дана, заманында Түркі қағанатының үш бірдей қағанына уәзір болып, түркі елінің халқын көбейтіп, жерін кеңейтуге үлкен үлес қосқан кемеңгер. Тоныкөк жазба ескерткіші -Екінші Шығыс Түрік қағандығының  (VI  ғасыр) саяси, қоғамдық және әлеуметтік өмірін ежелгі түркі поэзиясы стилінде зор шеберлікпен бейнелеп көрсеткен, идеялық мазмұны мен көркемдік дәрежесі биік әдеби жәдігерлік. Бұл жырдың мәтіні көне түркі жазуымен бедерлеп жазылған. [2]

Тарих пәніндегі халқымыздың өткені мен бүгінге дейін өмір сүрген кезеңі, еліміз Тәуелсіздік алған 1991 жылдан бергі жаңа Қазақстан тарихын оқушыларға ұқтыру бір ғана сабақпен, тапсырмалармен шектеліп қалмайды. Сабақ басталған сайын оқушылардың ойын сергітіп алу үшін жоғарыда айтып өткен тарихымызды қайталаймыз. Мектепте 5,8,10 және 11 — сыныптарда өтетін сабақтарымда тарихи деректерді шәкірттердің жас ерекшелігіне қарай келтіріп, кейбір мәліметтерді дәптерлеріне жаздырып отырамын. Шежіремізді жадында сақтамаған ұрпақ алға қарай адым жасағанымен, алысқа бармайтынын да өмір дәлелдеп отыр. Ұрпағымыз қателеспес үшін оларды төл тарихымызды оқудан жалықтырмауымыз қажет.

«Жеті атасын» жатқа біліп, шежіресін  Еуразия құрлығында қалдырған халықпыз. Қазақ шежіресі  – тарих ғылымындағы халқымыздың шығу тегін, таралуын баяндайтын тармағы. Қазақ тарихында сонау ерте заманнан бері қалыптасып, күні бүгінге дейін жеткен ауызша тарих айту дәстүрі – «шежіре» деп аталған. «Шежіре» сөзі – өткен оқиғаны есте сақтау, саналы білім, рухани қазына деген мағынаны білдіреді. Мәселен, 1247-1318 жылдары өмір сүрген орта ғасырлық тарихшы Рашид ад-дин парсы тілінде көне заманнан бастап орта ғасырдағы монғол хандықтарына дейінгі тарихты жазып қалдырған. Бұл еңбегі «Жами ат-тауарих», яғни «Жылнамалар жинағы» деп аталады. [3]

Тарих пәніндегі тарауларға бөлінген тақырыптарды айта отырып, оқушылардың қызығушылығын арттырып, есте сақтау қабілетін дамыту мақсатында, карта, интерактивті тақта, компьютер, тарихи тақырыптарға арналған сөзжұмбақтар, сауалнамаларды, деректерді пайдалана отырып, сыныптағы барлық оқушыларды мейлінше сабаққа қатыстыруға тырысамын. Қай сыныптың баласы болмасын, оларға сабақтың ойын түрі, бір – біріне сұрақ қойып, жауап алу кезеңдері ұнайды. Алайда, барлық сабақтарды тақырыбына қарай түрлендіріп өткізуге тырысамын. Шәкірттерді тарих тілінде сөйлету – басты мақсатым. «Тіл – тарихтың тірі тұғыры» — деген қағидаға сүйеніп, оқушылардың Ана тілімізді құрметтеп, көркем сөйлей алуына көп көңіл бөлемін. Біздің тарихымызды айтатын да, жазатын да – бүгінгі білім алып келе жатқан шәкірттеріміз.

«Сабақ өту — жай ғана шеберлік емес, ол — жаңадан жаңаны табатын өнер»,- дейді Ж.Аймауытов. Тарих пәнін география, математика, әдебиет пен бейнелеу өнері пәнімен байланыстырып өткізуді тәжірибеме айналдырдым. [4]Пәнаралық байланыс — оқытудың қазіргі кезеңдегі ең көп қолданылатын үрдістерінің бірі. Ол пәндер арасындағы заңды байланыстылықты реттейді, оқушылардың алған білімдерінің бір-бірімен сабақтастығын бір жүйеге келтіреді. Пәнаралық байланыс оқущылардың меңгерген білімін кешенді түрде пайдалана білуге жол ашады. Пәнаралық байланыстың алдына қоятын мақсаты сан алуан. Білімнің теориялық негізін қалап, оқушылардың дүниетанымын қалыптастыру, практикалық дағдылары мен шеберліктерін дамытып, оқу-танымдық қызметі мен мұғалімнің оқыту қызметінің өзара байланысын күшейту мәселесі де қарастырылуы ұстаздың шеберлігімен байқалады.

География пәнімен байланыстылығы – еліміздің тарихи орындарына, археологиялық қазба жұмыстары жүріп жатқан аймақтардағы деректерді айта келе,  облыстарда өмір сүрген адамдар жайлы пікір алмасамыз. Математика сабағымен байланыс – біздің шежіреміз түгел цифрлармен сөйлейді. Тарихымыз – біздің ауызша және жазбаша әдебеитіміз. Бейнелеу өнері де тарихтың бір тармағы. Тарихымыз – ең алдымен көне дәуірде  таңбалы  тастарда, балбал тастарда сурет арқылы салынған. Айтатын ойын тасқа қашап, қалдырған. Елімзіде ерекше мемлекет қорғауына алынған тарихи ескерткіштер қатарына Күлтегін жазулары, таңбалы тастарды атаймыз. Сондықтан, оқушылармен жиі саяхат сабақтарын ұйымдастырамын. Бұл сергіту сәті.

Оқушылардың әрқайсысының жеке қабілетін дамытып, тарих пәніне деген қызығушылығын арттыру –  тікелей ұстаздың шеберлігіне, білімі мен біліктілігіне байланысты. Бұл ретте жаңа технологиялар жетістіктерін пайдалану да шәкірт зердесін ашуға септігі көп. Өйткені, бүгінгі оқушылар жаңа технологиялар жаңалықтарын тез меңгеріп алған. Сол себепті, тарих сабағын информатика пәнімен де байланыстырып өткізуді тәжірибемде пайдаланып келемін. «Ұстаз болу – қиын», — жастар ұстаз мамандығына таңдау жасауда көп ойланатынын білемін. Қиын екені рас. Оның қиын болатыны – ата – аналармен жиі қарым – қатынастың орнамауы, оқушымен тіл табыса алмаудан дер едім.

Мен – көпшілік айтатын қиын мамандық – мұғалім болуды шәкірт кезімнен армандадым. Жолым болып, Қазақ Ұлттық Қыздар педагогикалық университетіне түсіп, тарих – география факультетін ойдағыдай тәмамдап, мектепке ұстаз болып орналастым. Яғни, мен Жаңа Қазақстанның мектебін қалыптастыратын жас ұстаздың бірімін. Ұстаздық еткеніме – 6 жыл, бір белесті артқа тастадым. Үнемі ізденіп, біліктілігімді арттырып отырамын. Тарих пәнінен мектепішілік  ашық сабақтар өткізудемін. Атап айтсам,  8 – сыныпта зерттеу сабағы негізінде  «Қазақстандағы ұлттық автономиялар»,  «1920-1930 жылдардағы саяси репрессиялар», Алматы облысы мектептері бірлесіп өткізген облыстық семинарда 10 — сыныпта «Мәдениеттің қазіргі кезеңдегі дамуы» — атты тақырыпта ашық сабақ өткіздім. Облыстық мектеп директорларының семинары біздің Ж.Қаипов атындағы мектепте өтті. Өткізген сабақтарымның бірнешеуіне ғана тоқталдым, өйткені, барлық сабақтарды тізіп шығу мүмкін емес.

Біздің мектептің ұстаздары ұйымшыл орта. Жастардың өзін ұстаз ретінде дәлелдей алуына көп мүмкіндік жасайды. Ұстаздар арасында креативті жаңашыл ұстаздардың тәжірибесінен үйреніп келемін. Әрине, әр істің өз кемшілігі бар. Бұл ретте мектептің тәжірибелі ұстаздары ақыл — кеңесін айтып, алдағы уақытта жіберген кемшіліктеріміздің орнын толтыруға қол ұшын береді. Қолдау көрсетеді. Мектептегі менің ұстаздық еңбегім бағаланып, аудандық білім бөлімі мен облыстық білім басқармасының Алғыс хатына 2023 2024 жылдары қатарынан екі рет ие болдым. «Тәуелсіздік дарыны» атты республикалық байқауға оқушыммен қатысып, 1 дәрежелі дипломмен марапатталдық.

Білім беріп келе жатқан оқушыларым да олимпиада, байқауларға қатысып, жүлделі оралуда. 11- сынып оқушысы Асқар Жарас «Қазақстан тарихынан» аудандық пән олимпиадасына — 3 орынды иеленді. Жолабасов Алихан VІ республикалық «Менің шағын — Отаным»  олимпиадасының аудандық кезеңінен – 3 орын алса,  10 — сынып оқушысы Мэлс Данияр «Тәуелсізлік дарыны» атты республикалық байқауда І — дәрежелі дипломға ие болды. Оқушының жетістігі – ұстаз еңбегінің жемісі. Тарих пәні өткеннің айшықтап қалдырған парақтары ғана емес, бүгінгі Тәуелсіз мемлекет орнатуға салынған даңғыл жол. Сол жолда еліміздің адал ұрпағын тәрбиелеп, білім беру – бүгінгі жас ұстаздарға жүктеледі. Жаңа буын өкілін  болашақта тұлға болып қалыптасуына білім беру арқылы жауапкершілікпен қарау – менің міндетім деп білемін.

МАМЫРБАЕВА  Аяулы Елтаевна,

Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы,

«Ж.Қаипов атындағы орта мектеп» КММ

 тарих пәнінің мұғалімі

                                     Дереккөзі: [1], [2], [3] «Wikipedia» ашық энцеклопедиясы;

                                                                                                      [4] BilimPortal.kz

 

 

 

 

 

 

 

Алматыда көріктендірудің жаңа ережесі бекітілді, онда құрылыс жұмыстарын жүргізу, аумақты жинау және абаттандыру кезінде тазалық сақтау мен күтіп ұстаудың негізгі аспектілері көрсетілді. Құжатта жедел дамып келе жатқан қаланың жайы ескерілген.

Атап айтқанда, пункттің бірі балалар мен спорт алаңын күтіп ұстауға қатысты. Алматының коммуналдық инфрақұрылымды дамыту басқармасының басшысы Дулат Әшкеновтың айтуынша, алаңды тиісті техникалық жағдайда ұстау және қыс мезгілінде қардан үнемі тазалау бойынша талап енгізілген. Алаңдағы қоршаулар мен құрылыс жылына кемінде бір рет сырлануы керек.

«Балалар мен спорт алаңының иесі қауіпсіздікті және тұрақты түрде күтіп ұстауды қамтамасыз етуге тиіс. Қауіпсіздік мақсатында нысандарды транзиттік жаяу жүргіншілер қозғалысынан, өтпелерден, бұрылыс алаңдарынан, қонақ тұрақтарынан және қоқыс алаңдарынан оқшаулау қажет. Балалар алаңына кіреберісті жол мен көше жақтан ұйымдастыруға тыйым салынады», — деді Д.Әшкенов.

Ойын алаңдарын жаңарту кезінде жарақаттанбас үшін алаңның аумағында тамырлардың шығып тұрғанын немесе төмен бұтақтардың, ескі, кесілген жабдық қалдығының, сондай-ақ темір бөгеттердің болмауына мән беріледі. Іргелес аумақтарды реконструкциялау кезінде балалар алаңдары жұмыс жүргізіліп жатқан жер мен құрылыс материалдарын сақтау орындары оқшауланады.

Сонымен қатар, автотұрақ аумақтары үшін жаңа нормалар енгізілуде. Өздеріңізге мәлім, қалада автокөлікті қысқа және ұзақ мерзімге қою, көше бойында, «қалта» түріндегі жолдың жиегіне қою сынды автотұрақтың сан түрі бар.

Жалпы пайдаланымдағы жерлер мен аула аумағын жоспарлау кезінде көгалды автотұраққа айналдырмас үшін физикалық кедергілер орнату қажет. Бұған қоса, квартал мен аула ішіндегі жолға темірбетон блок, бағана, қоршау және басқа да құрылымды өз бетінше орнатуға тыйым салынады. Үй маңындағы аумақта автомобильдердің тротуарда, балалар алаңында, көгалда және контейнерлік алаңда тоқтауына және қоюына рұқсат жоқ. Бұзылып, жүрмей тұрған көлікті қоюға тыйым салынады.

Естеріңізге сала кетейік, 2024 жылы 19 шілдеде VIII сайланған мәслихаттың кезектен тыс ХХІ сессиясында депутаттар Алматы қаласы аумағын көріктендірудің жаңа ережесін бекітті. Бұл іс-шаралар «Таза Қазақстан» республикалық акциясының мақсатна сәйкес келетін қауіпсіз, ыңғайлы әрі экологиялық жайлы қалалық орта құруға бағытталған.

Tengrinews.kz

Алматы әкімдігі ұсынған материал

Фото: UzNews.uz

АЛМАТЫ. KAZINFORM – Қарасай ауданының прокуратурасы «Бақытты және қауіпсіз балалық шақ» жобасы аясында құқық қорғау органдармен бірлесіп 19 бала заңсыз тәрбиеленген жасырын діни медресені анықтады.

–Жеке үйдің аумағында Тәжікстанның тумасы балаларға араб жазулары бар діни әдебиеттерді қолдана отырып сабақ берді. Тексеру барысында діни әдебиеттің 179 данасы, сондай-ақ «Iphone» маркалы ұялы телефон және «HP» маркалы ноутбук тәркіленді. Аталған іс бойынша тиісті сараптамалар тағайындалды. Қазіргі уақытта барлық бала ата-аналарына қайтарылды, — деп хабарлады облыстық прокуратурадан.

 

Шетелде тұратын қазақ балалары Бурабайда бас қосты. Әлемнің 12 елден келген 288 жеткіншек «Балдәурен» жазғы лагерінде демалып қана қоймай, 15 күн бойы тарихи отанының тұмса табиғатымен танысып, салт-дәстүрімізге қанығады. Сондай-ақ ана тілін дамытып, ортақ дос таба алады. Айтпақшы, жыл сайынғы дәстүрге айналып отырған бұл шараны Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының мұрындық болуымен өтіп отыр.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, бұл жоба алыс-жақын шет елдерде тұратын қандастардың балаларын бір-бірімен табыстыруға үлкен мүмкіндік болып отыр. Бұдан кейін де олар интернет арқылы бір-бірімен қарым-қатынасын үзбейді. Осы арқылы ана тілін, салт-дәстүрін үйренеді.

Атамекенге демалуға келген балалардың қуанышында шек жоқ. Әсіресе, жазғы демалыстарының Бурабай секілді көркіне көз жетпейтін оқу-сауықтандыру орталығында болғанына қатты қуанған. Айтуларынша, балақайларды Бурабайдың тұмса табиғаты бірден баурап алған. Сол секілді ата жұртының салт-дәстүрі мен тарихымен танысудың сәті түскенін айтады.

Бурабайдың тұмса табиғаты баурап алған бүлдіршіндердің бірі – Ғани Бекболатқызы. Моңғолиядан келіпті. «Басқа елде туып өссем де, қаным қазақ қой, тартып тұрады», — дейді. Әсіресе, жаңа достар тапқанына қуанады.

Айтпақшы, «Балдәурен» жазғы лагеріне Еуропа елдерінен келген бүлдіршіндер де бар болып шықты. Хакан Жанкей есімді баламен тілдесудің сәті түсті. Польшада тұрады  екен. Жырақта туып-өссе де, қазақы тамырынан ажырамаған. Ағылшын түрік, поляк тіліне де жетік. Болашақта тарихи отанына көшіп келіп, білікті маман болуды армандайды. «Осындай мүмкіндік бергені үшін рахмет айтқым келеді. Достарыма да рахмет, олар менің осында үйренісуіме оңай қылып берді. Табиғаты әдемі, мұғалімдер де күшті», – дейді қуаныштан бал-бұл жанып.

Тәттіарман Ғанимет есімді қарындасымыз Түркиядан келіпті. Ыстамбұлда тұрады. 11-сынып оқушысы. Атын атасы қойған. Түрік мектебінде оқыса да қазақшадан алыстай қоймаған. Жап-жақсы сөйлейді. Отбасында ата-анасы қазақша сөйлейді.

«Болашақта ана тілімді дамытсам деп ойлаймын. Сол үшін келдім Балдәуренге» дейді ол. Бос уақытында биге қатысады, пианино, фортепиано секілді аспаптарда ойнайды.

Сондай дарынды балалардың бірі – Ердана Бірлесұлы. Қытайда келген. Алтыншы сыныпта оқиды. Досы Данияр екеуі «Бір шәугім шай» әнін орындайды. Әнді үлкендерден үйренген. Сұқбат барысында сегіз жасынан бері ән айтып жүргенін айтты. Байқауларға қатысып орындардан көрініп жүр екен. Досы Данияр да жастайынан ән айтуды серік етеді. Қазақстанға бірінші рет келген беті екен. Астана қаласы ұнапты. Әсіресе, Бәйтерек ұнаған. Арманы – өскенде Димаш секілді әнші болу.

Айерке Еркінқызы есімді бүлдіршін аз уақыттың ішінде көптеген дос тапқанын айтып жатты. «Біз дос болып алдық. Бір қызығы көп жерде орысша сөйлейді екен. Бірақ менімен олар қазақша сөйлесіп жатыр. Әр түрлі ойындар ойнап, араласып кеттік. Қазақстанның табиғаты ұнады. Әке-шешем Қытайда тұрады. Түбі Қазақстанға келуді әке-шешеме айтып, жоспар құрып жатырмын», – дейді ол.

Әдбуахит есімді батыр да Моңғолиядан келген екен. Айтуынша, спортты жақсы көреді. Әсіресе, волейбол ойнағанды ұнатады. 10 сынып оқушысы. Облыстық жарыстарға қатысып жүлделі орындардан көрініп жүр.  Қазақстаннан көптеген достар тауып алғанына қуанышты.

Әсел қарындасымыз Өзбекстаннан келген. Ағылшын тілін жақсы көреді. Көптеген айқаулардың жеңімпазы. Кітап оқығанда жақсы көреді. Соңғы кездері қазақ жазушыларын оқуға көшкен. Жоғары білімді Қазақстаннан алғысы келеді.

Биылғы жазғы демалысқа балалар Ресей, Өзбекстан, Моңғолия, Қытай, Сауд Арабиясы, Иран, Түркия және Еуропадан жиналған. Тек Ресейдің өзінен 60 бала келген екен. Соның ішінде 11 бала Астрахань өңірінен.

«Бұлардың дені өнерлі балалар, биге қатысып жүлде алып жүргендері қаншама. Балаларымыз өзінің таихын, өткенін білгісі келеді. Ұлттық өнерге деген қызығушылықтары өте жоғары. Бірақ сол тіл жағы кедергі болып отыр. Себебі, өзіңіз байқағандай, балаларымыз қазақша біле бермейді. Жақсы түсінеді, бірақ жауап бере алмайды. Астраханьда 150 мыңдай қаза тұрады. Бірақ қазақ мектебі, қазақ сыныбы деген атымен жоқ. Отбасында қазақша сөйлегенімен, күнделікті байланысы, қарым-қатынасы орысша болғандықтан Ресейде тұратын қазақтар үшін тіл мәселесі өте қиын болып тұр. Шынын айту керек жасы отыз-қырыққа дейінгі буын қазақ тілінде сөйлей алмайды. Қолдан келгенше өз тамырынан ажырап қалмасын деп жұмыс жасап жатырмыз. Облысымызда Тіл және мәдениет жолдастық қоғамы бар. Әрбір ауданда филиалымыз бар. Шамамыз келгенше қазақ тілін үйретуге тыысып жатырмыз. Мұндағы келу себебіміз де сол, тілден өзінің тарихынан ажырап қалмау. Оған мүмкіндік жасап жатқан қауымдастыққа зор алғысымыз бар»,  – дейді Әлия  Омарова.

Әлия Елеусінқызының Ресейдің Астрахань облысындағы Тіл және мәдениет жолдастық қоғамының өкілі екенін айта кету керек. Сонымен қатар Астрахань техникалық университетінде оқытушы болып қызмет етеді. Қазақ тілінен сабақ береді.

Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы жастар бірлестігінің төрағасы Нұрдаулет Бөкейханұлының айтуынша, Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы және Қазақстан Оқу-ағару министрілігі ұйымдастырып отырған бұл «Балдаурен» жобасына кілең үздік, мықты балалар іріктеліп алынған.

«Дүниежүзі қазақтары қауымдастығының негізгі миссиясы да осы. Балаларды тарихи отанымен байланыстырып, тамырын тереңдету», –  дейді Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы төрағасының бірінші орынбасары Зауытбек Тұрысбеков «Балдаурен» жаздық лагерінің ашылу салтанатында.

Тұрысбеков мырзаның айтуынша, бүгінде нәтижесін беріп отырған бұл бағдарлама сонау 2003 жылы басталған.

«Небары бес баладан басталған бұл жоба биыл 288 баланы қамтып отыр. Бүгінгі бала ертең халық болады. Келешек осы балаларда, жастарда. Елге келген соң балалар өзара араласады, танысады. Түсінген адамға бұл үлкен дүние.  Қауымдастықтың негізгі мақсаты сырттағы ағайының басын қосу. Сонымен қатар оқуға түсетін квотаны көбейту секілді жұмыстар жүріп жатыр. Алдағы уақытта да бұл жобалар жалғаса береді. 

Қазақстанда 16 млн қазақ бар. Сыртта тағы бес миллионы жүр. Кезінде қазақты әлемге тарыдай шашылып кетті дейтін еді. Шындығында Қазақ тарыдай шашылған жоқ. Бар қазақ осы ата жұртының төңірегінде, шекара аумағында тұрады. Қытайдағы 1,6 млн  қазақ өзінің тарихи жерінде тұрып жатыр. 1870 жылы шекара сызылып, қазақтың ұйып отырған жері қытайдың территориясы болып шыға келді. Осы себепті ол жақта қазақ қалып кетті, көптеген бауырар қалып қойды. 

Моңғолияның Бай-өлкесінде тұратын қазақтар да солай. Бүгінде ол жерде 98 пайыз қазақ тұрады. Өзбекстанның Ташкент өңірі, Сырдария, Жизақ ары қарай Түркімен шекарасындағы Сурхандария, Қашқандарияда да қазақтар тұрады. Бұл да кезінде қазақтың өз жері болған. Ресейдің Астраханнан бастап Алтайға дейінгі аумағында тұратын қазақтардың барлығы да өз аумағында мекен етіп жатыр. Қазақ бауырларымыз шетте жатыр деуге болмайды. 

Тек Қытайдың қуғынынан қашқан қазақ қана Еуропа асуға мәжбүр болған. Қытайдан қашып, Тибет асқан қазақтар жалпы саны 21 көш болған екен. Әр көште орта есеппен мың адамнан болды дегеннің өзінде кемі жиырма мың адам болған. Тибет арқылы өтіп Түркияға бет алған сол жиырма мыңның тек екі мыңдайы ғана аман жетті. Яғни он адамның бірі ғана аман жеткен», – дейді ол.

Қазақ – тірісі түгілі өлісін тастамаған халық

Зауытбек Тұрысбеков жобаның ашылу салтанатында ақсақалдардан естіген бір оқиғаны сөз етті. Соны назарларыңызға ұсынсақ:

Тибетте жазды күннің өзінде -27 градус аяз болады. Қайтқан адамды жерлесе, тибеттің аюлары қазып алып жеп кетеді екен. Амалсыз Қытайдан ауған аталарымыз мәйіттерді түйеге таңып алып жүрген өздерімен. Бір жерге тоқтап, бірнеше адамды бір жерге қойып отырған.

27 градус аяз. Жер тоң болып қатып қалған. Жерді от жағып жібітіп, сүйменмен қазып, көміп, үстіне қой жамырататқан. Қойдың тұяғымен таптатып, шуашын сіңірген. Аюлар адам иісін екі метр тереңдіктен сезеді екен. Қойдың иісі мен шуашы сол иісті сездірмеу үшін істелген амал болған. Иіскелеп таба алмаған аюлар жайына кеткен. Біздің бабаларымыз – тірісі түгілі өлісін тастамаған халық.

Осылай үнді еліне келіп жетеді. Олар «Тибеттен өткен не деген мықты халық» деп таң қалған. Осындай рухты халықпен араласып, қанымызды жаңартайық, қалыңдар деп ұсыныс жасайды. Ақсақалдар ақылдасып, «сиырға сыйынған халықтың арасында қала алмаймыз» деп ары қарай кетеді. Пәкістанға жеткенде АҚШ өкілдері келіп Америкаға алып кетпек болады. Бізге «мұндай халық керек» деген. Алайда «біз өзіміз үшін емес, ұрпағымыздың болашағы үшін көшіп барамыз» деп ақсақалдар АҚШ емес тегі бір халық қой деп Түркияны таңдайды. Сол жерде тұрақ тапқан қазақтың саны 45 мыңға жетеді. Өсіп-өніп ары Еуропа асады. Сол көшкен қазақтың ұрпағы Мюнхен, Париж секілді қалаларда тұрып жатыр.

Автор: Бүркіт Нұрасыл,

«Қазақстан тарихы» порталы

 

Астаналық сегіз жасар Айша мен өскемендік Ева есту қабілеті бұзылған балаларды оңалтуға арналған қосымшаның прототипін әзірледі. Олар өз жобаларын Калифорниядағы «Technovation Girls» Халықаралық қыздар технологиялық байқауының финалында ұсынбақ. Қыздарымыз бастауыш сынып оқушыларына арналған «Beginners» дивизионындағы байқауға қатысады.

Айша Есет пен Ева Журки­наның «digidaisies» командасы кохлеарлық имплантация отасын өткен ішінара есту қабілеті нашар балаларға арналған қолданбаның прототипін жасады. Қолданба сөйлеуді, сөйлеу дағдыларын дамытуға көмектеседі. Жаттығу үшін қолданба бір­неше құралды ұсынады. Мысалы, сөйлеу гимнастикасы, дыбыстық тре­нажер, әртүрлі тест. Қол­дан­бадағы телефон камерасы арқылы нысандарды тану үшін қыздар нейрондық желіні пай­даланған. Таңғалар­лығы, қо­сымшаны қыздар досына көмектескісі келіп жасаған. «Біз бұл жобаны шын жүректен таң­да­дық, өйткені біздің досымыз Айлин бар. Өкінішке қарай, ол туғаннан естімейді және имплантация отасын жасатты. Біздің оған көмектескіміз келеді», дейді Айша.

«Technovation girls» бағдар­ламасы ақпараттық технология­ларды меңгеруге және жобаларды басқару, IT-кәсіпкерлік дағдыларын алуға қызығушылық танытатын 8-18 жастағы қыздарға арналған. Оның негізгі міндеті – қыздардың IT-әлемге деген қызығушылықтарын ояту әрі технология әлемді жақсы жаққа өзгертудің тиімді құралы бола алатынын көрсету.

– Егер сіз IT-да дамығыңыз кел­­­се, сол қызығушылық таныт­­­­қан­дар­дың ортасын табу өте маңызды, өйт­кені сізбен ортақ мүдделері бар адамдармен байланыс жасау – нә­тиже­­­нің алғашқы баспалдағы, – дейді бағ­­дар­ламаның тәлім­гері және Яндекс так­си­дегі аға тестілеу инженері Мила Баду.

Биыл еліміз бұл техно­ло­гия­­лық байқауда бүкіл әлем бо­йын­ша берілген өтінімдер санынан үздік үштіктің қатарына енді. Нақтырақ айтар болсақ, ­2 345 қыз байқауға өтініш берген. Бұл – еліміз үшін рекордтық сан.

8 жыл ішінде Қазақстаннан барған ко­­ман­далар финалға 6 рет шықты. Ал 2017 жылы отандас­тарымыз 63 бас­қа елдің ішінен Гран-при жеңіп ал­ды. Осы жылы да кішкентай бал­дыр­ған­дарымызға сәттілік тілейміз!

«Egemen Qazaqstan»

Султан Раев – писатель, имеющий особое место в литературе не только Кыргызстана, но и Средней Азии и всех тюркских народов. Его первая же книга, сборник рассказов “Пыльные дороги” завоевало внимание литературного сообщества: небольшой сборник из сорока страниц с первых же дней публикации в 1987 году подтвердил рождение нового таланта, твёрдо стоящего на национальной почве, глубоко прочувствовавшего боль и страдания своего народа, обещающего  трансформировать эту боль в художественный язык. В рассказах данного сборника писатель мастерски изобразил образы своих соотечественников, живущих в киргизских аулах, которые не утратили свой национальный характер под натиском современной эпохи и цивилизации.

Очень важно, что уже в этом сборнике писатель показал красные линии своей творческой концепции всей своей жизни. В дальнейшем творчестве, будь то в прозе или драме, писатель с помощью киргизского характера отразил наиболее актуальные проблемы своего времени, характерные для конца XX, начала XXI века, подняв в качестве главной темы национальное и человеческое горе. Именно этим Раев в 90-ые годы проявил себя как выдающийся писатель, который живёт проблемами своей эпохи и своего народа.  Именно поэтому в творчестве писателя отражены самые острые и насущные проблемы своей эпохи, начиная от простого рассказа и заканчивая статьями и очерками; с помощью своих произведений он пытается раскрыть суть деспотизма и угнетения, создавая художественные характеры, стремящиеся жить свободно и независимо.

В рассказе “Соцреализм” он раскрывает насколько лживым и искусственным был литературный метод социалистического реализма, являвшийся основным методом советского искусства, а в рассказе “Виновным” описывает каким стараниям подвергли работники НКВД киргизский народ, в пьесе “Плач царицы” изображает многострадальный, но славный путь в борьбе за национальную свободу.

Султан Раев – писатель, успешно применяющий метод эпической прозы, основанный Чингизом Айтматовым, мастерски синтезирующий метод и элементы авангардизма мировой литературы в современную литературу.  В творчестве писателя приоритетным является мифопоэтическое толкование реальности.

Общеизвестно, что мифы это – связывающее звено между народом и образцами его глубинного мышления. В мифическом мировоззрении более широко и ярче проявляются ценности народа, его культура, национальное своеобразие, что и составляет общечеловеческий универсализм. Поэтому произведения Султана Раева тоже пропитаны национальной и общечеловеческой универсальностью, что служит основным фактором его известности и в Европе.

Мифопоэтический метод является основным методом повествования всемирно известных писателей Кафки, Джойса, Томаса Манна, Камю, Фолкнера. В литературу Центральной Азии первым данный метод привнёс писатель Чингиз Айтматов. Раев насытил этот метод новыми синтезами и способами выражения. Следует особо отметить, что заслуга Султана Раева в тюркской литературе соразмерна заслуге Акутагавы в японскую литературу.

В своём творчестве Султан Раев как и Р. Акутагава на основе национального характера, национального колорита, национальных особенностей познания мира, создал героев нового времени, которые столкнулись с экзистенциальным положением эпохи, вступивших в конфликт с самим собой.

События в рассказе “Потомки Манас ата” построены на сдаче экзамена по эпосу “Манас” беременной невесткой-студенткой, в чём проявляется уважение духу Манаса. В рассказе ярко проявляется уважение и экзаменатора, и сдающей экзамен к эпическому герою Манасу: в центр рассказа автор располагает национальную духовность Манаса и каждый образ оценивает, исходя из отношения к нему. Героиня рассказа Рисолат в силу бытовых проблем и своего положения не может подготовиться как следует к экзамену, профессор решает поставить ей оценку с учётом её состояния, однако молодая невеста считает для себя позором незнание Манаса, она не хочет впутывать имя Манаса в обман, отказывается принять благодушие со стороны профессора и решает подготовиться к повторному экзамену, несмотря на довольно поздний срок и получить оценку, ответив на все вопросы профессора. Профессор зауважал её и возгордился: Манасы рождаются от таких простых, но гордых женщин.

В рассказе “Горсть земли”мать велит своему ребёнку посыпать свою могилу землёй, привезённую из могилы отца.  Здесь горсть земли символизирует целую родину, а женщина перед нашими глазами вмиг превращается из обычной женщины в настоящего ангела, ибо живёт этой верой.

В рассказе “Пятый день недели”, лежащая на смертном одре старуха верит что, умершие в пятницу попадают в рай, принимает за Азраила парня, недавно освободившегося с тюрьмы и взобравшегося к ней в дом для воровства. Парень, взобравшийся в дом с целью украсть что-нибудь, увидев старуху и её состояние, вступает во внутренний конфликт с собой. В мировой литературе внутренний конфликт считается первым шагом к возрождению, перевоспитанию.

В рассказе “Собачий мир” автор использует фольклорный метод перевоплощения.  В целом, Султан Раев хорошо знает национальные ценности, в то же время он осведомлён методами и приёмами всемирной литературы, ему удалось мастерски синтезировать эти методы в национальную литературу. Его талант в этом ярко прослеживается в романе “Шторм”.

Роман “Потоп” всецело пропитан мифопоэтикой. В произведении мы встречаем свойственную Чингизу Айматову аллегорико-образную  метафору.  Поэтический охват романа есть эпический охват:  на примере одной семьи обсуждаются проблемы не только одного народа, но и всего человечества. В центре произведения стоят извечные скрытые конфликты человечества: “Может ли человек прожить без Бога?”, “В кого превращается человек без Бога?”, “Отречение от Бога – отречение от человечества”.   Потоп – это условная ситуация. Это всего лишь художественная модель, выбранная писателем для передачи своих раздумий о человечестве. Не водная стихия погубит человека, а его грехи. Здесь потоп толкуется как потоп человеческих грехов и страстей.

Этот роман про положение и истину человека, сохранившего свою жизнь на клочке земли, окруженной с четырёх сторон водой, океаном, размышляющем о причинах и последствиях потопа, столкнувшись лицом к лицу с хаосом. Это способ изложения автором его раздумий, боли и горечи о процессе постижения человечеством мира и вселенной. На самом деле шторм это процесс самосознания человека. Писатель передаёт это читателю, материализуя время и пространство. Процесс самопознания это долгий процесс – процесс отрицания и признания. Поэтому нам кажется, будто переживания, размышления, подходы Кхе рассказывают нам о сегодняшних духовных проблемах. Роман рассказывает о потопе и жизни после потопа; мы невольно видим картины современного мира, всё это – материализованная аллегория внутреннего мира.  Ибо, в этом заключается цель автора – рассказать о природе человека посредством аллегорического времени и пространства.

За исключением Яна в воспоминаниях Кхе в произведении участвует четыре героя, спасшихся в острове, окружённом со всех сторон водой. Это —Кхе, его жена Ман и двое детей. Воспоминание о Яне является ключом романа, причиной последствий. Поскольку Ян Вулмут отрицает созидательность бога и создаёт искусственного человека. Этух – продукт этих действий, жена Кхе Ман родила его от искусственного эмбриона. Поэтому верующие в бога люди – его враги. Поскольку вера в бога сводит к нулю все его действия, учение. Поэтому нужно избавиться от тех, кто верит в бога. Во время казни последнего верующего в бога – Кхе начинается потоп. Его семья спасается от потопа словно Ной. Память есть связывающая нить между жизнью Кхе до и после потопа. По своей функции Кхе выполняет роль изгнанного из рая Адама: он начинает рассказывать своим детям об аде и рае, мире духов, боге и его силе, божьей милости, милосердии. Он пытается объяснить детям, что бог ниспослал потоп, поскольку человечество, наслаждаясь благами цивилизации, забыло о боге, что это божья кара и наказание. Но дети не признают воспоминания о допотопной высокой цивилизации человечества, наказанной за забвение бога.  Они знают лишь после потопную жизнь. А точнее они не верят словам отца о божестве, духе, они выросли благодаря жестокому закону борьбы за выживание, сформировавшееся после потопа. Этими особенностями они напоминают духовный нигилизм, формирующийся у нынешнего поколения. Они не знают всего того, через что прошло человечество, слова отца им кажутся сказкой. Это поколение без прошлого, а значит без духовности. Они не понимают допотопные воспоминания Кхе, они не имеют никаких представлений о луне, солнце, огне, свете в его воспоминаниях. Они верят лишь тому, что видят, живут ради благ. Поэтому когда отец говорит о боге, они говорят ему: “Покажи его”. Поскольку они выросли не верящими тому, что не видели собственными глазами. Кхе не может объяснить, что бог везде, в каждом явлении, в каждом предмете. Он устаёт говорить им о боге. Детям, выросшим без памяти о прошлом, верящим лишь увиденному, тоже надоедают разговоры о боге. Они верят не невидимому Духу, а обозримой Материальности. Дух покидает натуру тех, кто не верит не увиденному глазами, а наружность, покинутая духом, словно душа Этиха и Дуны полностью лишена человечности. Ман не может смириться с жестокостью и животной бездушностью своих детей – она преподносит себя в жертву Великой Воде.

Первые строчки романа “Чего нет, того не станет, что есть – не убудет”, “Что завершается, то возрождается” воплощают в себе основную идею романа. То что у нас внутри не сформировалось из ничего, а то, что есть не исчезнет.

Роман повествует о семье, уцелевшей после потопа. Потоп ещё не утих. Этот остров в любую минуту может поглотить вода. Но почему она поглотила сразу? Почему они остаются живыми на этом клочке земли? Кхе ищет ответы на эти вопросы и находит ответ: всё это благодаря его вере в бога. Однако передастся ли его вера детям? Кхе не потерял веру в бога и после потопа, он желает вселить эту веру и убеждение в детей. Однако Этих и Дуна, познавшие себя после потопа, оценивающие всё исходя из животного инстинкта, полностью лишены человечества. Смогут ли они воссоздать себя в качестве человека в этих условиях? В этом и кроется главная цель произведения. Писатель очень грустно отвечает на этот вопрос: От Этиха и Дуны рождается не человек, а рогатый ребёнок. В мифах дьявол всегда изображается рогатым. В конце произведения ребёнок рождённый от Этиха и Дуны ставит точку человечеству: человек, приравнявший себя к богу и взявший на себя его функцию таким образом завершает свой род.

Кхе приговорён стать жертвой. Сначала Янчи приговаривают его к казни из-за его веры в бога, ему удаётся избежать казни благодаря потопу, но судьбы ему не избежать – после потопа его распяли собственные дети, выросшие безбожниками. Он всего лишь верил в бога. В этом его вина. С его смертью настаёт конец человечеству на земле.

Читая произведение, невольно задаётесь вопросом: “Потоп” был в прошлом или будет в будущем? Произведение о конце или начале? Возможно потоп был в начале жизни и мы дети Этиха и Дуны? Возможно потоп, который мы считаем произошёл в прошлом, произойдёт завтра? Вот такие горькие мысли навевает роман.

Несмотря на то, что в произведении события датированы “2199 годом”,  Султан Раев с помощью потопа хочет показать духовную картину человечества. Огорчает то, что предвестники событий, прогнозируемых произойти спустя два века,  мы видим уже сегодня, то, что якобы должно произойти в будущем, сегодня мы уже видим среди людей. Уже сегодня мы сталкиваемся с трагедией потопа, задаёмся вопросом “Может ли человечество сохранить себя?” Следовательно, произведение – это не пророчество о потопе спустя два века, а духовный потоп, охвативший всё человечество. А кто или что уцелеет в этом потопе – это зависит от нас, от наших действий в течении этих двух веков. Это горькое и нерадостное заключение произведения заставляет нас насторожиться.

Султан Раев – один из ярких пропагандистов эпоса “Манас”. Он пропагандирует по всему миру этот несравненный эпос и организует различные мероприятия. Он отмечает, что “Манас” – это духовное богатство киргизского народа. В каждом произведении писатель смотрит на события глазами Манаса, изображает их с точки зрения Манаса, оценивает умозаключениями Манаса. Этому свидетельствует каждое его произведение. Исходя из этой мысли, творчество Раева – это стремление к пропаганде духовного богатства этого великого эпоса, вера в необходимость продолжения этого величайшего эпоса в новое время, желание жить как Манас.

Жаббар ЭШАНКУЛОВ,

доктор филологических наук,

профессор

(Узбекистан)

Пойызбен жүретін жолаушылар санының артуына байланысты дамыған елдерде екі қабаттан тұратын пойыздар желіге көптеп шыға бастады. Жақында Канада да CRRC компаниясы жасап шыққан екі қабатты пойыздар іске қосылды.

Канаданың Exo жолаушылар тасымалы операторы Үлкен Монреальдағы 12 (Сен-Жером) қала маңындағы желісіне 2024 жылдың 25 маусымынан бастап қытайлық  CRRC (China Railway Rolling Stock) компаниясына тапсырыс берілген 44 екі қабатты вагонның алғашқы алтауын іске қосты. Вагондарды динамикалық тестілеу 2023 жылдың мамырынын басталған. Барлық вагондар 2025 жылдың жазына дейін пайдалануға беріледі деп жоспарлануда. Exo оператор бес желіден тұратын 225 км желіде жұмыс істейді. Ұзындығы 63 км-ге жуық қала маңындағы 12-ші желіде 14 станция бар, бұл адам легі өте жоғары станциялар.

Үлкен Монреаль көлік жүйесіне (Réseau de Transport Métropolitain/RTM) 24 вагон жеткізу жөніндегі келісім-шарт 2017 жылы жасалған. 2019 жылы тапсырыс беруші қосымша 20 вагон сатып алу мүмкіндігін пайдаланған. Осылайша, Exo операторы барлығы 44 автокөлік алмақ, оның ішінде сегізі басқару кабинасы бар және 36-сы тіркемелі.

CRRC компаниясы вагондарының барлық құрамдас бөліктерінің 70%-на дейін өздері өндірген, ал орындық сияқты бөлшектерін канадалық компаниялар жеткізген. Тапсырыстың жалпы құны 206 миллион канадалық долларға бағаланған. Қаржыландыруды Квебек провинциясының билігі транзитке қоғамдық көмек көрсету бағдарламасының (PAGTCP) бөлігі ретінде іске асырып отыр.

Әрбір екі қабаттан тұратын вагон 147 жолаушыны қабылдауға арналған. Вагондар USB порттарымен және электр көздерімен жабдықталған. Оған қоса қозғалыс мүмкіндігі шектеулі жолаушылар үшін қолжетімді ортаны құру талаптарына жауап береді. Жаңа вагондардың бір ерекшелігі қатарлар арасындағы жолдар кеңірек, сонымен қатар велосипедтер мен арбалар үшін қосымша орын қарастырылған.

Айта кету керек, Батыс Еуропа мен Ресейде екі қабатты пойыздар негізінен қала маңындағы және аймақтарда қолданылады. Дегенмен, екі қабатты жылжымалы құрамды қалааралық және халықаралық тасымалдауда, оның ішінде ұйықтайтын вагондарды пайдалану нұсқалары белсенді түрде әзірленуде. Екі қабатты ұйықтауға болатын вагондардың сыйымдылығы қарапайым көліктерге қарағанда бір жарым есе көп. Олар 50-52 жатын орынды сыйдыра алады, ал дәстүрлі вагондарда тек 34-36 орын бар.

Кейбір Батыс Еуропа елдерінде екі қабатты вагондарда 160-тан астам орын бар. Оның үстіне, екі қабатты вагондардың ұзындығы бір қабатты вагондардың ұзындығынан аздап ерекшеленеді — 25 м-ге дейін Франция мен   Италиядағы екі қабатты вагондардың биіктігі — 4320 мм, ал Бельгияда — 4430 мм. Екі қабатты пойыздардың көпшілігі локомотивті қашықтан басқару мүмкіндігін қамтамасыз ететін бас вагондары бар локомотивпен тартылатын пойыздар болып табылады және «тарту» схемасы бойынша шаттл пойыздар ретінде басқарылады.

«Қазақстан теміржолшысы»

На встрече со спортсменами национальной сборной Касым-Жомарт Токаев отметил, что игры в Париже – это долгожданное событие, к которому будет приковано внимание всего мира. По его словам, на этот турнир, где за первенство будут состязаться лучшие из лучших, отправляются наши сильнейшие юноши и девушки. Как подчеркнул Президент, защита чести страны – ответственная и почетная обязанность.

—Мы возлагаем на вас большие надежды и будем всем народом болеть за вас. Отечественная спортивная школа всегда пользовалась высоким авторитетом. Наши спортсмены непременно возвращались на Родину с наградами. Уверен, вы с честью продолжите этот славный путь, а ваши достижения станут победой всего Казахстана. Взмывающее в вышину небесно-голубое знамя, несомненно, поднимает дух всего нашего народа, – сказал Глава государства.

Как отметил Президент, для наших спортсменов создаются все необходимые условия.

—В городах и селах возводятся спортивные площадки. Только в прошлом году было открыто около 70 спортивных центров. В этом году будет возведено еще около 200 объектов. Как вы знаете, в структуре Национального олимпийского комитета произошли изменения. Создан Штаб по подготовке к Олимпийским играм. В страну приглашены опытные специалисты, среди которых и известный спортсмен Геннадий Головкин. Результат будет только тогда, когда каждый станет настоящим мастером своего дела. Наш народ с особым уважением относится к спортсменам, – подчеркнул Касым-Жомарт Токаев.

Глава государства обратил внимание на то, что заслуги наших соотечественников, оставивших неизгладимый след в истории спорта, удостаиваются самой высокой оценки.

—Ярким подтверждением этому служит то, что имена Балуана Шолака, Кажымукана Мунайтпасова, Жаксылыка Ушкемпирова, Александра Винокурова, Бекзата Саттарханова, Ольги Рыпаковой присвоены лучшим спортивным объектам. Не сомневаюсь, что и вы сможете достичь высочайших достижений. Подрастающее поколение равняется на вас. Это большая честь, – сказал Президент Казахстана.

Как было отмечено в выступлении, наша страна неизменно привержена политике мира и сотрудничества.

—На прошлой неделе в Астане успешно прошел саммит ШОС. Главной целью этого представительного мероприятия было укрепление диалога, дружбы и доверия между странами и народами. И такие приоритеты разделяет весь спортивный мир, поскольку, по сути, любое спортивное состязание – это прежде всего проявление солидарности, высоких устремлений и единства людей. Ценности, которые несут Олимпийские игры, выходят далеко за рамки просто спортивных достижений. Олимпийские игры выступают ярким олицетворением равенства, взаимного уважения и честной конкуренции как отдельных спортсменов, так и целых государств, – заявил Касым-Жомарт Токаев.

Президент подчеркнул, что на спортсменов возлагается ответственная миссия достойно представить нашу страну, и пожелал им успехов.

—Все вы приложили невероятные усилия, чтобы завоевать путевки на эту Олимпиаду. Убежден, вы покажете свою лучшую форму и добьетесь хороших результатов. Вас будет поддерживать весь Казахстан. Конечно, стать чемпионом непросто. Народная мудрость гласит: «Тот, кто хранит честь, достигнет любой цели». Уверен, вы вернетесь победителями, – сказал Глава государства.

Государственный флаг Республики Казахстан Касым-Жомарт Токаев вручил капитану национальной сборной Асланбеку Шымбергенову.

Основная часть сборной Казахстана приняла участие во встрече в режиме видеосвязи из Олимпийского центра «Акбулак» в Алматинской области, где спортсмены проводят завершающие тренировочные сборы перед играми в Париже.

С ответным словом к Президенту обратились чемпион мира по боксу Асланбек Шымбергенов, победитель Азиатских игр по легкой атлетике Ольга Сафронова и призер Олимпийских игр по дзюдо Елдос Сметов.

 

Бейжіңде өткен FIRST  Lego League робототехника бойынша ұлттық чемпионат аяқталды. Чемпионатқа Қазақстан құрамасы қонақ ретінде қатысты.

Оқушылар «Өнердегі инновация» тақырыбында LEGO-дан робототехника әзірлемелерін даярлап, фокустар көрсету бағдарламасы орнатылған интерактивті роботтар құрастырды. Үш күнге созылған жарыс қорытындысы бойынша Қазақстан құрамасы 6-10 жас аралығындағы 238 команданың арасында күміс жүлдеге қол жеткізіп, екінші орынды иеленді.

Еліміздің намысын Жетісу облысының ауыл мектептерінің және Талдықорған қаласының бастауыш сынып оқушылары Нұрсұлтан Бексұлтанов, Нұрболат   Алинур және Нұржан Жантөре қорғады. Жаттықтырушы – Альбина Қожантай.

Сондай-ақ дәл осы күні Алматы қаласының жас инженерлері Сиднейде First Lego League Challenge санатындағы Asia Pacific Open Championship чемпионатында беделді Motivate Award жүлдесін жеңіп алды. Қазақстан құрамасына жаттықтырушылар Тимур Мақажанов пен Русланның жетекшілігімен LEAS мектебінің оқушылары Аружан Мнайдар, Диас Мұратов, Кирилл Медведков, Валерий Протопопова, Никита Хагай, Әзиз Ермекқалиев, Даниэль Ким, Айдар Мұқашбаев және Әлішер Садыров кірді.

Оқушыларымызды жеңістерімен құттықтаймыз!

Естеріңізге сала кетейік, командалар Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту Министрлігінің қолдауымен Ustem Foundation қоғамдық қоры мен «Дарын” республикалық ғылыми-практикалық орталығы ұйымдастырған Central Asia FIRST Championship Орталық Азия чемпионаты барысында халықаралық чемпионатқа жолдама алған болатын.

Оқу-ағарту министрлігінің ресми сайтынан.

Астанада түрікмен халқының ұлы ойшылы, көрнекті ақын Мақтымқұлыға арналған ескерткіштің салтанатты ашылу рәсімі өтті. Іс-шараға Қазақстан Парламенті Сенатының Төрағасы Мәулен Әшімбаев пен Түрікменстан Халк Маслахатының Төрағасы Гурбангулы Бердімұхамедов қатысты. Бұл туралы ҚР Парламенті Сенатының баспасөз қызметі мәлімдеді, деп хабарлайды farabishakirti.kz, astana-akshamy.kzсайтына сілтеме жасап.

Мәулен Әшімбаев меймандарға ілтипат білдіріп, Қазақстан мен Түрікменстан арасындағы тереңнен тамыр тартатын бауырластық және достық қарым-қатынастың маңызы зор екенін айтты. Сондай-ақ ол бүгінгі тиімді мемлекетаралық ынтымақтастық екі елдің басшылары Қасым-Жомарт Тоқаев пен Сердар Бердымұхаммедовтің өзара құрметке негізделген байланысының және Халк Маслахатының Төрағасы Гурбангулы Бердімұхамедовтің белсенділігінің нәтижесі екеніне назар аударды.

«Қазақстан астанасында Мақтымқұлы ескерткішінің ашылуы халықтарымызды байланыстыратын рухани сабақтастықтың жарқын көрінісі екені анық. Алдағы уақытта Ашхабадта қазақтың ұлы ойшылы және бас ақыны Абайға арналған ескерткіш орнатылады. Бұл екі оқиға символикалық мәнге ие», – деді Мәулен Әшімбаев.

Сонымен қатар Сенат Спикері Абай мен Мақтымқұлының философиясы, поэзиясы, айтар ойы мен өсиеті үндес екенін тілге тиек етті. Сондай-ақ ол Мақтымқұлының шығармашылығы түрікмен халқының даналығы мен парасатына табан тірейтінін, ақынның мұрасы бүкіл адамзатқа ортақ игілік екенін атап өтті. Мәулен Әшімбаев Астанада Мақтымқұлы ескерткішінің ашылуы Қазақстан мен Түрікменстан халықтарының достық байланысын одан әрі нығайтуға тың серпін беретінін де айтты.

«Философтың ғажайып туындылары мен өсиеттері 300 жылдан бері туған жұртының асқақ рухымен және жасампаз қуатымен бірге жасап келеді. Мақтымқұлының шығармалары түрікменнің төл құндылықтарынан нәр алады. Шын мәнінде, ақынның мұрасы – адамзаттың алтын қорына қосылған құнды еңбек және Орталық Азия халықтарының ортақ қазынасы», – деді Қазақстан Парламенті Сенатының Төрағасы.

Сондай-ақ салтанатты рәсімде ақынның 300 жылдығы Қазақстанда да кең көлемде аталып өтіп жатқаны айтылды. Мерейтой аясында ғылыми конференциялар ұйымдастырылды. Одан бөлек, Қазақстанның Мәдениет және ақпарат министрлігі Мақтымқұлы атындағы Халықаралық сыйлық тағайындау туралы бастама көтерді.

Астанада аталған ескерткіштің ашылуы Түрікменстанның Қазақстандағы мәдениет күндері мен Қазақстанның Түрікменстандағы мәдениет күндері аясында өткізіліп отыр. Мұндай қадам екіжақты қарым-қатынастарды одан әрі нығайтуға және қазақ-түрікмен халықтарының рухани байланысын арттыруға оң әсерін тигізетіні сөзсіз. Айта кетейік, 2024 жыл түркі әлемінде Мақтымқұлы Пырағы жылы болып жарияланды. Ал, ақынның мерейтойы ЮНЕСКО-ның атаулы даталарының тізіміне қосылды.