Қазақ журналистикасы

Қазақ журналистикасы еліміздің мәдениеті мен ақпараттық қоғамының маңызды бөлшегі болып табылады. Ол қоғамдық пікір қалыптастырып, ұлттық сана-сезімді нығайтып, мемлекеттік саясаттың жүзеге асуына ықпал етеді. Журналистика тарихи тұрғыдан қарағанда, қазақ халқының өз тәуелсіздігін талап еткен кезеңдерінде қоғамдық өмірдің айнасы болған. Қазақ журналистикасының қалыптасуы мен дамуы оның қоғамдағы рөлін айқындайды.

Қазақ журналистикасының тарихы XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басына тамыр тартады. Қазақ тіліндегі алғашқы басылымдардың бірі, «Түркістан уалаятының газеті» 1870 жылдары жарық көрді. Бұл басылымда халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайы, мәдениеті мен білім беру мәселелері көтерілген болатын. Алайда қазақ журналистикасының бастауында Алаш қозғалысының зиялыларының маңызды рөлі айтарлықтай болды.

1913 жылы Ахмет Байтұрсыновтың жетекшілігімен шыққан «Қазақ» газеті қазақ журналистикасының жаңа кезеңінің басталуын білдірді. Бұл басылым қоғамдық мәселелерді көтеріп, оқырмандарын отаршылдыққа қарсы күреске шақырды. Алашорда үкіметінің идеяларын насихаттап, ұлттық тәуелсіздік жолындағы күресті жалғастырды.

Кеңес кезеңінде қазақ журналистикасы белгілі бір шектеулерге ұшырағанымен, ол өз міндетін орындады. Осы уақыт ішінде қазақ тіліндегі көптеген газет-журналдар шықты. Бұл кезеңде саяси пропаганданың ықпалымен журналистика негізінен мемлекеттің идеологиясын қолдауға бағытталған еді. Алайда журналистика осы уақыт аралығында жаңа тақырыптар мен жанрларды игеріп, ақпараттық қызметтің кең ауқымын қамти бастады.

Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін қазақ журналистикасы жаңаша бағытқа бет бұрып, ұлттық журналистиканың деңгейін көтеруге бағытталған реформалар жүргізілді. Мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеру мен еліміздің әлеуметтік, мәдени өмірін терең қамтитын мақалалар мен бағдарламалар саны артты. Сонымен қатар, шетелдік журналистиканың тәжірибесін игеру қазақ баспасөзінің дамуына ықпал етті.

Қазіргі таңда қазақ журналистикасы үлкен өзгерістер кезеңінде тұр. Ақпараттық технологиялардың дамуы журналистикаға жаңа мүмкіндіктер туғызып, интернет және әлеуметтік желілердің ықпалы артуда. Қазірде онлайн басылымдар мен ақпараттық сайттар басты ақпараттық алаң болып табылады. Қазақ тіліндегі жаңалықтар мен талдауларды қамтитын платформалар еліміздің қоғамдық өмірінің айнасы ретінде қызмет етеді.

Теледидар мен радио арқылы ақпарат тарату бұрынғыдай өз күшінде, алайда жаңа медиалар мен цифрлық журналистика барлық салада бәсекелес болып отыр. Медианың дамуы қазақ журналистикасының сапалық көрсеткіштерін де арттырды, бірақ дәлдік, сенімділік және этикалық мәселелерді қамтитын журналистика саласындағы реформалар әлі де маңызды.

Қорытынды

Қазақ журналистикасы өзінің ұзақ тарихи жолында қоғамның айнасы болып қалыптасты. Бүгінгі күні ол елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын, мәдениеті мен ұлттық құндылықтарын насихаттауға бағытталған маңызды құрал болып табылады. Интернет пен жаңа медиа технологиялардың дамуы қазақ журналистикасының болашағын айқындайтын фактор болып табылады. Дегенмен, журналистика саласындағы кәсіби стандарттарды арттыру мен ақпараттық мәдениетті дамыту маңызды.

УЗАКБАЙ  Арайлым  Серікбайқызы,

КурсANT SCHOOL

Алматы облысы, Карасай ауданы.

Жетекшісі: СӘУЛІМБАЙ  Айғаным Серікқызы

Сурет:https://egemen.kz/