ChatGPT: адам интеллектісінің серіктесі ме, әлде бәсекелесі ме?

Бүгінгі заманның басты жаңалығы – жасанды интеллект. Технология қарқыны соншалық, кеше ғана фантастикалық фильмдерден ғана көретін нәрселер қазір өміріміздің бір бөлігіне айналды. Оның ішінде ең көп талқыланып, миллиондаған адамның көмекшісіне айналған жүйе – ChatGPT. Ол – сұраққа жауап беретін, ойды жалғастыратын, мақаланы жазып, хатты түзететін, тіпті шығармашылық шабыт сыйлай алатын ақылды модель. Бірақ сұрақ туындайды: ChatGPT адам интеллектісінің серіктесі ме, әлде бәсекелесі ме?

Көпшіліктің пікірі әртүрлі. Бірі – бұл жүйе адам өмірін жеңілдетіп, оқуға, жазуға, ойлауға көмектеседі десе, екіншісі – ол адамдарды «жалқау» етіп, өз бетімен ойлану қабілетін жояды дейді. Ендеше, екеуіне де тоқталып көрейік.

ChatGPT – адам ойын түсініп, оған жауап қайтаратын тілдік модель екенін айттық. Оны жасаған мамандардың мақсаты – ақпаратты өңдеу мен түсіндіруді жеңілдету. Мысалы, бұрын біз бір деректі табу үшін ондаған сайтты ашып, уақыт жоғалтатынбыз. Қазір бір сұрақ қойсаң – барлығы дайын. Ол оқушыға шығарма жазуға көмектеседі, студентке ғылыми жоба құруға қолдау көрсетеді, мұғалімге сабақ жоспарын реттейді.

Демек, ChatGPT – адамның орнын басу үшін емес, оның жұмысын жеңілдету үшін жасалған құрал. Мәселен, ол мәтінді түзетеді, идея ұсынады, бірақ шешімді адамның өзі қабылдайды. Бұл тұрғыдан ол – интеллект серігі, адам ойының жалғасы іспетті.

Алайда бәрі біржақты емес. Жасанды интеллектке тым сеніп кету – үлкен қауіп. Егер адам бәрін ChatGPT-ке жүктеп, өзі ойланбаса, ізденбесе, біртіндеп шығармашылық қабілеті төмендейді. Қазір кей жастар кез келген тапсырманы өздері жазбай, жасанды интеллект арқылы орындап жүр. Ал бұл – ойлау мәдениетінің әлсіреуі деген сөз.

Адам мен машина арасындағы басты айырмашылық – сезім мен түйсік. ChatGPT – сандық мәліметті өңдейді, ал адам – өмірді сезеді. Жасанды интеллект махаббатты, сағынышты, қуанышты түсінбейді. Ол тек бар дерекке сүйеніп, сөз құрастырады. Ал адам ойы – рухани әлемге, қиялға, эмоцияға негізделеді.

Бүгінде ChatGPT дәрігерге – диагноз қоюда көмекші, журналистке – мәтін құрастыруда серіктес, мұғалімге – білім беруде жәрдемші. Бірақ бұл жүйе өздігінен ештеңе істей алмайды. Ол адамның сұрағына, командасына сүйенеді. Яғни адамсыз оның күші жоқ.

Шын мәнінде, ChatGPT-ті «бәсекелес» деп қарау – артық. Себебі ол адамның орнын баспайды, тек ойлау процесін тездетеді. Егер адам оны сауатты қолданса, ол – мықты көмекші. Ал керісінше, бәрін соған тапсырып қойса, онда шынымен де «бәсекелеске» айналады.

Жасанды интеллект қаншалық дамыса да, адам ақылының тереңдігіне жете алмайды. Адамның жүрегінде мейірім бар, ал машинаның «жаны» жоқ. Адам қателеседі, бірақ сол қателіктен үйренеді; ал ChatGPT ешқашан өмірден сабақ ала алмайды. Адам армандайды, қиялдайды, шабыттанады – бұл қасиеттер ешбір роботқа берілмеген.

Адамзаттың басты күші – интеллект пен адамдық қасиет. ChatGPT ақпаратты өңдейді, бірақ жаңа идея тудыра алмайды. Нағыз жаңалықты адам ғана жасайды.

ChatGPT – адам интеллектісінің бәсекелесі емес, оның көмекшісі. Ол дұрыс бағытта пайдаланылса, білімге жол ашады, шығармашылыққа серпін береді, ақпаратты тез өңдеуге мүмкіндік туғызады. Бірақ бәрін соған тапсырып, өз ақылымызды шетке ысырып қойсақ, онда біз өзімізге қарсы жұмыс істеген боламыз.

Сондықтан жасанды интеллектке сен, бірақ одан жоғары тұрған – өз ойың мен санаң екенін ұмытпа.

Болашақтың ең мықтысы – робот емес, ойы терең, сезімі бар адам болады.

Айзат БАҚБЕРГЕН,

Ұ.Бағаев атындағы орта мектептің 11 сынып оқушысы

Алматы облысы, Кеген ауданы, Алғабас ауылы,

Сурет: https://chat-gpt-world.com/