«Шәкірттің білімдісі ұстазынан»

—Балапан ұясынан ұшарынан,

Темірдің өткірлігі ұстасынан.

Жаһанда ғылым іздеп адам болу,

Шәкірттің білімдісі ұстазынан.

Бұл ақын, философ Омар Һайямның ұстаз туралы өлең шумағы. Дана Абай

Ақырын жүріп, анық бас,
Еңбегің кетпес далаға.
Ұстаздық қылған жалықпас,
Үйретуден балаға, — деп айрықша ұстазға баға берген.

Осындай философиялық ойларды әрдайым оқып, ұстаздық қабілетімді  іздену арқылы дамытып келемін. Ұстаз бір сәт ізденісін тоқтатса, балаға білім беру әдісінде бір орыннан жылжымай қалатынын жылдар бойы бастауышта бала оқытудағы тәжірибемнен білемін. Жаңа ғасыр жылдары өткен сайын барлық салада жаңа технологияларды пайдаланып, заман көшінен қалмай алға жылжу – әр адамның алдында тұрған міндет. Солардың қатарында білім беру саласында да сабақ берудің жаңа әдістері құрылуда. Жаңа әдістері меңгеріп, бала оқытуға пайдалану үшін ұстаз үнемі біліктілігін арнайы курстар арқылы да, өз бетінше де арттырып келемін. Сонымен қатар, бастауыш сыныпқа арналған бағдарламалар мен әдістемелік құралдарды пайдаланамын.

Бүгінгінің баласы озық ойлы, жаңаша ойлап, алдына мақсат қоя білетін, болашақта сол мақсатының орындалуы үшін адал еңбек ететін дәрежеге жетуі – мектептің бастауыш сыныбынан қалыптасады. Бастауыш сыныптан бастап оқушыны жеке тұлға ретінде қалыптастыруды басты назарда ұстаймын. Бастауыш сынып дегеніміз дағдылар мен ұғымдардың жиынтығы. Бірінші сыныпқа келген оқушы алдымен мектептің бастауыш сыныбына арналған ережелерімен танысады. Мектеп – оқушы үшін екінші үйіндей, оның мүлкін бүлдіруге, тәртіп бұзуға болмайтынын біледі. Сыныпқа кірген соң, сыныптастары өз бауырындай бірін — бірі сыйлауы, құрметтеуі қажеттігін үйренеді. Басты тұлға – ұстаз екенін біледі. Алдымен, «Әліппе» оқулығын қолына алып, әріп таниды. Есеп шығаруға дағдыланады. Сурет салады. Сабақ барысында өзі, отбасы туралы әңгіме айтып, үйренеді. Жазады, есеп шығарады.

Бірінші сыныпқа келген оқушы өзін сол ортаға бейімдеу үшін ұстаз оқушыларымен көп әңгімелесіп, оларды тыңдай білуі керек. Балалармен сөйлесе отырып, олардың жеке қабілеті мен бейімділігін анықтап аламын. Соның негізінде әр баламен жеке жұмыс істеп, тапсырма беруге тырысамын. Ұжымдық орта қалыптастырамын. Сыйластық, бір — біріне құрметпен қарау, қиын кезде  қол ұшын беру, сабақта тыныштық сақтап, ұстазды тыңдауды үйренеді. Дос болу, жанашырлық, білімге құштарлық қасиеттері қалыптасады. Бастауыш күрделі кезең. Төрт жыл көлемінде оқушылар Ана тілін оқулығын мүдірмей оқи алады. Ана тілімен тіліміздің құдіреттілігін түсінеді. Құрметтеуді үйренеді. Ұлттық құндылықтарымызды бағалауды біледі. Тұлғаларымыз бен ғұламаларымыздың бастауыш сыныпқа лайықталып берілген шығармаларын оқиды.

Табиғаттану оқулығы арқылы қоршаған орта, адамдардың өмірі, табиғат, тірі және өлі организмдермен танысады. Табиғаттану оқулығы – педагогика ғылымдарының негізі болып табылады. Сондықтан, оқушыларға пәнді оқыту арқылы әлем картасы, оның бір бөлшегі – Қазақстан табиғаты, яғни өзен-көлдері, тау мен баулары, қазба байлықтары туралы мәлімет беру арқылы табиғат баға жетпес байлық екенін ұқтырамын. Сонымен қатар, экологияны сақтау ережелеріне де тоқталамын. Қоршаған ортаны таза ұстау – адамдардың, соның ішінде балалардың да қолында. Елімізде бастау алған «Таза Қазақстан» бағдарламасын жүзеге асыру бағытында өткізіліп жатқан акция туралы айта келе, оқушылардың сыныпта, мектепте, көшеде және үй маңында, аулада тазалық сақтауын ескертемін. Айталық, жеген тәттілерінің орам қағаздарын кез келген жерге қалдырмау, тастамау, өсіп тұрған жасыл желектерді сындырмау, өзі жүрген жерді ластамау сияқты мәселелерді  үнемі балалардың жадына салып отырамын. Қоршаған ортаға зиян келтірмей, оны қорғау – әрбір адамның міндеті. Оқушыларға «Жасыл экономика» тұжырымдамасы туралы да қысқаша айтып өтемін.

Математика пәнінің арқылы есептеулер, формулалар, таблицалардан мағлұмат алады. Адам өмірі, қоршаған орта математикалық есеп негізінде құрылатынын түсінеді. Сонымен қатар дене шынықтыру сабағы, музыка, ағылшын тілін үйренуге талпынады. Сыныбымдағы әр оқушым өзінше дарын иесі. Олар спортта, сыныпта өтетін шараларда топ жарып, талантты ұландар екенін көрсетіп келеді. Бастауыш сынып оқушыларына бірінші сыныптан төртінші сыныпқа дейін білім мен тәрбие бере отырып, оларды адал еңбек етуге, Отанын сүюге, өз елінің патриоты болуға баулыдым. Бойында бастауыш сыныпта алған білім, үйренгені, қабілеті оны болашақта жеке тұлға болып қалыптасуына қаланған тұғыр деп білемін. Екі айдан соң оқу жылы аяқталады. Менің сыныбым бастауышпен қоштасып, орта буынға қадам жасайды. Төрт жылда алған білімі мен білгендеріне шолу жасай отырып, оқушыларыма келесі жаңа оқу жылында сәттілік тілеймін!

МУХАМЕТЖАНОВА Маншук Меиркановна,

Алматы қаласы, «№15 гимназия» бастауыш

4 «А» сыныбының мұғалімі.