«Тарихы терең, табиғаты ерен, таулы өлкем — менің!»

Қазағымның кең байтақ,шұрайлы, таулы аймағы Еңбекшіқазақ ауданы, туған жерім «Есігім — алтын бесігім»   жайлы   айта кетейін. Өйткені, іркімнің туған жері өзіне ыстық. Қанша алыстап кетсең де, ойың бала кездегі естеліктеріңе оралта береді. Есік обалар қорымы Алматы – Есік тас жолының екі бойымен созылып, Есік қаласының солтүстік-батыс шетінде орналасқан. Ескерткіш алғаш рет 1936 жылы аталады. Қорым өзінің обаларының бірінен табылған «Алтын адам» қабірінен кейін аты әлемге әйгілі болды. Қорымда әр жылдары К.А. Ақышев, А.Г. Максимова, А.С. Загородний және т.б. археологтар жұмыс жасады. Жұмыстың нәтижелері – Жетісудың ерте көшпелілерінің мәдениеті мен тарихын зерттеу барысында алынған ғылыми материалдар мен көптеген жариялымдар болып табылады.

Тарихи оқиғалардың куәсі болған таулы аймақ  қазіргі ұлттық құндылықтар мен өмір салтын қалай қалыптастырғанын, осы құндылықтардың қазіргі өмір салтымызда қолданылуымен  сақталуын,  сондай-ақ дәстүрлерді сақтау мен дамытудағы жастардың рөлі,  жаһандану жағдайында еліміздің мәдени мұрасының  болашағы қарастырылып, мәдени прогрес пен ұлттық құндылықтарды  дамыту үшін — өткен мен бүгіннің үйлесімділігінің маңыздылығы айтылады.

Әр ұлттың — мемлекет болып қалыптасуы үшін туған жері, өз мекені, яғни «жері» болуы керек. Біз Қазақстан елі өз тәуелсіздігімізді алып, нақты мемлекет болып қалыптасқанымызға, бұйыртса 33 жылға аяқ басып отырмыз. Өзіміздің — Тәуелсіз Отанымызда өмір сүріп келеміз, 33 жылда әлемге танылып, еліміз көркейіп дамып келеді. Алдағы уақытта болып жатқан қиындықтар да түзеліп, еліміз дамып алпауыт елдердің қатарына қосыламыз деп сенім артамын.

Мен өзімнің туған өлкем «Есігім — алтын бесігім» жайлы жазып отырмын. Есік қаласы — қазіргі Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданының орталығы. Іле Алатауының солтүстік баурайында, Алматы қаласынан 50 шақырым жерде орналасқан. Тарихи деректерге сүйенетін болсақ — осы жазықтықта 40 — тан астам обалар орналасқан. Ерекше атап айтатын обасның бірі «Есік» обасы -обаның диаметрі 60 метр, биіктігі 6 метр. Есік обасының ерекшелігіне  келетін болсақ — бұл обадан 17-18 жас шамасындағы сақ ханзадасы «Алтын адам» жерленген. Алтын адам — ерекше сән-салтанатпен жерленген, мәйіттің оң жақ бел тұсында ағаш қынды қанжар — ақинақ ілінген, белдігінде аң — жануарлар бейнелері салынған алтын қаптырмамен әшекейленген. Мәйіттің сол жағында — алтын ұшты жебе, қамшы, шағын жібек қоржын болған. Сонымен қатар қабір ішінен алтын түймелер, қола теңгелер, күміс табақша, 4000 — нан астам бұйымдар табылған.

Ханзаданың үстіндегі киім — кешектері алтынмен қапталғандықтан — ол «Алтын адам» — деп тарихта сақталып қалған. Ал «Есік» сөзінің тарихына келсек — ежелгі  өмір сүрген  тайпалар  өздерінің там үйлері мен киіз үйлерінің есіктерін ағаштан ойып, әшекейлеп ойып жасай білген, керемет қолөнершілер мен шеберлер қоныстанған аймақ болғандықтан, осы аймаққа «Есік» деген атау берілген деген тарихи мәліметтер бар.

Қала ортасынан өтетін өзен мен шаһардың  оңтүстігінде 17 шақырым жерде орналасқан көл де  «Есік» атауымен аталып кеткен. Есік өзені Есік асуынан бастау алады. «Есік» сөзінің мағынасына келетін болсақ — түркі тілінде «қасиетті», «киелі» деген мағынаны білдіреді. Қазақтың әр сөзі тегін айтылмағанына тағы бір куә ұғым – «Қайтып кірер  есігіңді қатты жаппа!» — дейді.  «Есіктің босағаның киелі екенін айта аламыз. Есік қаласы табиғаты таза, суы мөлдір, тауы нулы, көк майса ,шалғын, түрлі шөптер мен жемістерге толы, табиғи байлығы мол керемет аймақ деп айта аламын.

Мен өз Отаным — Қазақстанды, туған жерім Есік қаласын мақтан етемін!          

САТЫБАЛДЫ Диас Сатыбалдыұлы,

Абай атындағы РММИ 11 – сынып оқушысы,

Алматы

Суреттер: «Есік» мемлекеттік тарихи-мәдени мұражай қорығы;

arttravel.kz