«Болашақтың мамандығы.»

Бүгінгі таңда мамандық таңдау – бұл әрбір жасөспірімнің өміріндегі ең маңызды шешімдердің бірі. Себебі адам болашақта қандай маман иесі болатынын мектеп кезінен бастап ойлана бастауы керек. Мамандық адамның өмір жолына ғана емес, сондай-ақ оның табысына, қоғамдағы орнына және ішкі қанағат сезіміне тікелей әсер етеді. Сондықтан да біз “болашақтың мамандығы” туралы ойланғанда, жай ғана жұмыс емес, өзіміздің өмірлік ісімізді табуымыз керек.

Болашақтың мамандығы дегенде ең алдымен технологияның даму қарқынын ескеру керек. Қазіргі таңда көп мамандықтар автоматтандырылып, олардың орнын компьютерлер, роботтар және жасанды интеллект басып жатыр. Сондықтан болашақта сұранысқа ие болатын мамандықтар – бұл шығармашылықты, сыни ойлауды, эмоционалды интеллектіні талап ететін, адамды адам ретінде қажет ететін салаларда болмақ. Мысалы, бағдарламалау, киберқауіпсіздік, IT-сала, генетика, биотехнология, жасанды интеллект салалары өте жоғары сұранысқа ие болуда.

Сонымен қатар, медицина да ешқашан өз маңызын жоймайды. Болашақта медицина саласында жаңа мамандықтар пайда болуы мүмкін. Мысалы, генетикалық терапевт, виртуалды хирург немесе жасанды ағзалармен жұмыс істейтін мамандар. Себебі адам денсаулығы – бұл әрқашан маңызды. Адамдар әрқашан ұзақ өмір сүргісі келеді, сондықтан денсаулық сақтау саласы да дамиды және жаңаша мамандықтарды қажет етеді.

Одан бөлек, экология, климат өзгерістері мен қоршаған ортаны қорғау мәселелері де өзекті болып отыр. Жер шарының болашағы бізге байланысты. Сондықтан экологиямен байланысты мамандықтар – яғни, экологиялық сарапшы, климатолог, қалдықтарды өңдеу инженері, «жасыл» энергетика саласының мамандары – болашақта аса қажетті болады. Бұл мамандықтар табиғатты сақтап қалуға көмектеседі.

Әлеуметтік салалар мен педагогика да болашақта үлкен рөл атқарады. Себебі адамның тұлға ретінде қалыптасуына әсер ететін мамандықтар – бұл мұғалімдер, психологтар, әлеуметтік қызметкерлер. Әсіресе баламен және жасөспіріммен жұмыс істеу саласы – өте жауапты, әрі қажетті сала. Жаңа заманға лайықты педагог – бұл тек білім беруші емес, ол тәрбиеші, кеңесші, әрі шабыттандырушы.

Сондай-ақ шығармашылық мамандықтар да өз маңызын жоғалтпайды. Әнші, актер, дизайнер, фотограф, видео-монтаждаушы, блогер сияқты мамандықтар бұрынғымен салыстырғанда өзгергенімен, сұранысқа ие болып қала береді. Қазіргі таңда TikTok, YouTube сияқты платформаларда жұмыс істеу де мамандыққа айналып барады. Бұл да болашақтың бір бөлігі.

Мамандық таңдауда бастысы – адамның өз қызығушылығын табуы. Мысалы, біреу бала кезінен сурет салғанды жақсы көреді, енді біреуі техниканы шашып, қайта жинағанды ұнатады. Тағы біреу сөйлегенді жақсы көреді, ал басқасы жазғанды қалайды. Осындай ерекшеліктерді ескере отырып, әр адам өз бейімділігіне сай мамандық таңдауы керек. Болашақтың мамандығы – бұл тек ақша үшін емес, өзіңе ұнайтын және қоғамға пайда әкелетін іс.

Бүгінгі күні көп адам тек табысқа қарап мамандық таңдайды. Бірақ бұл дұрыс емес. Себебі адам тек ақша үшін емес, жүрек қалауымен жұмыс істеуі керек. Сонда ғана адам өз ісіне риза болады. Жүрекпен таңдалған мамандық – бұл адамның өмір жолы. Егер мамандығың өзіңе ұнамаса, сен ешқашан бақытты бола алмайсың.

Қазір мектепте оқып жүрген біз үшін бұл тақырып өте маңызды. Себебі 9-сыныптан кейін көптеген оқушылар колледжге түсуді, ал кейбірі 11-сыныпқа дейін оқуды жоспарлап отыр. Міне, осы кезеңде мамандық туралы терең ойланып, болашақ жоспарыңды нақтылап алған жөн. Қандай салаға бейімсің, немен айналысқанды жақсы көресің – осы сұрақтарға жауап табу маңызды. Мысалы, мен өзім компьютерге жақынмын. Бағдарлама құрастыру, видео өңдеу сияқты істермен айналысқанды ұнатамын. Сондықтан мен IT саласына қызығамын. Бұл сала – болашақтың жолы. Себебі қазір барлық жерде цифрландыру жүріп жатыр. Банк, мектеп, медицина – бәрі де технологиямен тығыз байланысты. Осы себепті мен де өз орнымды осы саладан табамын деп сенемін.

Тағы бір мәселе – болашақ мамандықтарға дайындалу. Тек мектептегі біліммен шектелмей, қосымша курстарға, онлайн сабақтарға қатысу керек. Қазір интернет арқылы көптеген пайдалы білім алуға болады. Соған уақыт бөлуіміз керек. Сонымен қатар, шет тілдерін үйрену – заман талабы. Көптеген болашақ мамандықтар ағылшын тілін білуді талап етеді. Сол себепті біз қазірден бастап ағылшын, орыс немесе басқа да тілдерді меңгеруіміз керек.

Болашақ мамандықты таңдау – бұл бір күндік іс емес. Ол үшін ойлану, сараптау, жоспар құру қажет. Ата-анамен, мұғаліммен кеңескен де дұрыс. Себебі үлкендерде өмірлік тәжірибе бар. Бірақ түпкілікті шешімді әр адам өзі қабылдауы тиіс. Өйткені ол мамандықпен өмір бойы жұмыс істейді. Таңдаған ісің – өмірлік серігің болады.

Болашақта қандай мамандық пайда болатынын ешкім нақты білмейді. Бірақ бір нәрсе анық – адамдарға креативтілік, бейімделе білу, жаңа білімді тез меңгеру қабілеті қажет болады. Болашақта бір адам өмірінде бірнеше мамандық иесі болуы мүмкін. Қазіргі заманда мамандықты ауыстыру қалыпты нәрсе. Сондықтан біз тек бір саланы ғана емес, бірнеше бағытты меңгеруге ұмтылуымыз керек. Мысалы, дизайнер әрі бағдарламалаушы, дәрігер әрі психолог, мұғалім әрі блогер деген сияқты. Бұл – жаңа заманның талабы.

Қорытындылай келе, болашақтың мамандығы – бұл адамға рухани да, материалдық та қанағат әкелетін сала. Ол үшін біз қазірден бастап өзімізге сұрақ қоюымыз керек: «Маған не ұнайды?», «Мен неге бейіммін?», «Қандай іспен айналыссам, бақытты боламын?» деген. Сол сұрақтардың жауабын тапқанда, біз өз жолымызды да табамыз. Болашақ бізден білімді, ашық ойлы, жан-жақты жастарды күтеді. Сондықтан бүгіннен бастап дайындалайық.

АЙДЫНҚЫЗЫ Алина,

Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласы,

                                                                          №42 «Ақ ниет» гимназиясының 9 «Е» сынып оқушысы.

 Жетекшісі:СИСЕКЕШЕВА  Айгерим Мергалиевна,

таpих жәнe құқық пәндepінің мұғалімі.

Педагог-модератор. Педагогика ғылымдарының магистрі.

Сурет:https://aqmeshit-aptalygy.kz