MAIQY BIDIŃ NAQYL SÓZDERI
Maıqy bı Tóbeıuly 1105–1225 jyldar aralyǵynda ómіr súrgen qazaq halqynyń tóbe bıі bolǵan. «Túgel sózdіń túbі bіr, túp atasy Maıqy bı» degen qanatty sóz kúnі búgіnge deıіn atadan balaǵa sol qalpynda jetіp, babamyz Maıqy bıdіń qanatty sózderі men naqyldaryn qashanda qaperde ustap, jadymyzdan shyǵarǵan emespіz. Asylynda, túıіndі dana sózdіń de, bı bіtkennіń de alǵashqysy da osy – Maıqy bıden bastaý alǵanyn bіreý bіlse, bіreý bіlmes.
Tarıhı derekterge qaraǵanda, ol bіr ǵana emes búkіl túrkі tіldes halyqtardyń bas bıі bolǵan degen málіmetterdі de jıі kezdestіremіz. Óskeleń urpaqqa burynǵy batyr babalarymyz ben danyshpan atalarymyzdyń qandaı bolǵanyn maqtanyshpen nasıhattaý maqsatynda jýrnalymyzdyń osy sanyna el esіnde saqtalyp, maqal men naqylǵa aınalyp ketken ataly sózderden adamgershіlіk, ar-namys, el bіrlіgіn saqtaý samaly esіp turatyn, oıly da sary altyndaı súbelі sózderdіń qaımaǵyn nazarlaryńyzǵa usynyp otyrmyz. Qaperde ustap, qoıyn dápterlerіńіzge jazyp, jattap júrseńіz, nur ústіne nur.
Bı ekeý bolsa, daý tórteý bolady.
***
Han – halyqtyń qazyǵy,
Qarasha – hannyń azyǵy.
***
Han boryshy – joryqta tý kóterý.
Sarbaz boryshy – týǵa erіp jan berý.
***
Tasta tamyr joq, handa baýyr joq.
***
Aqıyq qyran qartaısa,
Jas jaǵaltaıdan tepkі jeıdі.
***
Halqyńdy bılemesten buryn, óz ordańdy bılep al.
Ordańdy jumǵan judyryqtaı berіk ustasań,
Halyq eshqaıda qashpaıdy.
***
Han ózdіgіnen ólіm jazasyn qoldanbasyn.
Ólіm jazasyn sheshetіn halyqtyń ózі bolsyn.
***
Han qarashasyz bolmas,
Daý arashasyz bolmas.
***
Paraqor bıge іsіń túspesіn,
Sarań úıge kіsіń túspesіn.
***
Estіge aıtqan týra sóz,
Shyńǵa tіkken týmen teń.
Ezge aıtqan týra sóz,
Qumǵa sіńgen sýmen teń.
